تایمر

امروزه تایمر ها یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات در صنعت و تابلوهای فرمان می باشند. تایمر یا رله زمانی وسیله ای است که زمانسنجی بین دو عملکرد خاص را بر عهده دارد در واقع تایمر پس از دریافت سیگنالی از ورودی بصورت خودکار و با توجه به برنامه ای که برای آن در نظر گرفته شده است، فرمان شروع و راه اندازی فرآیند صنعتی مورد نظر و یا کنترل تجهیزات مختلف را صادر می کند. و از لحاظ ساختاری و نوع کاربرد به انواع مختلفی تقسیم می شوند که در این بخش قصد داریم به انواع تایمر صنعتی بپردازیم.

انواع تایمر

تایمر ها به دلیل داشتن حالت های مختلف زمان گیری و قطع و وصل فرمان، از محبوبیت بالایی برخوردار هستند و بطور کلی به دو دسته تایمر آنالوگ و تایمر دیجیتال تقسیم می شوند:

1. تایمر آنالوگ

2. تایمر آنالوگ معمولا دارای تعدادی پیچ جهت اعمال تنظیمات و تعدادی نشانگر جهت اعلام وضعیت تایمر می باشد.

1.  

2.  

3. تایمر دیجیتال

4. تایمر دیجیتال دارای مدارات الکترونیکی جهت زمانسنجی و صفحه نمایش دیجیتال می باشد. با وجود اینکه قیمت تایمر دیجیتال از تایمر آنالوگ بیشتر است اما تایمر دیجیتال برق از دقت بالاتری نسبت به تایمر آنالوگ برخوردار است و امکان مشاهده اطلاعاتی همچون زمان پیش فرض و زمان سپری شده وجود دارد. به همین دلیل تایمر دیجیتال بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.

انواع مد کاری تایمر صنعتی

تایمر ها انواع مختلفی دارند که اگر بخواهیم از نظر انواع مد کاری آنها را تقسیم کنیم، 4 دسته کلی به وجود می آید.

1. مد تاخیر در وصل

2. برای ایجاد تاخیر در روشن شدن یک وسیله می توان از این مد استفاده کرد. در مد تاخیر در وصل زمانیکه تایمر فرمان ورودی را دریافت کند شروع به زمانسنجی می کند و پس از گذشت زمان پیش فرض تایمر، پلاتین های خروجی تغییر وضعیت داده و تجهیز مورد نظر را روشن می کند. در این حالت خروجی در حالت وصل باقی می ماند تا زمانیکه سیگنال ورودی تایمر قطع شود. با قطع شدن سیگنال کنترل تایمر، پلاتین های خروجی نیز تغییر وضعیت داده و خروجی قطع می شود.

1. مد تاخیر در قطع تایمر
2. برای ایجاد تاخیر در خاموش شدن یک وسیله می توان از این مد استفاده کرد. در مد تاخیر در قطع ، تایمر با دریافت سیگنال ورودی، خروجی را وصل می کند و هنگامی که فرمان ورودی قطع شود تایمر شروع به زمانسنجی می کند و پس از گذشت زمان تعیین شده خروجی نیز قطع می شود.

1. مد چشمک زن
2. هنگام استفاده از مد چشمک زن،  تایمر با دریافت سیگنال ورودی، خروجی را وصل کرده و خروجی پس از گذشت زمان تنظیم شده قطع و مجدد وصل می شود. و این سیکل تا زمانیکه فرمان ورودی تایمر قطع نشود ادامه دارد. 

1. مد وقفه
2. در هنگام استفاده از مد وقفه، تایمر با دریافت سیگنال ورودی، خروجی را وصل می کند و پس از سپری شدن زمان تنظیم شده ، خروجی قطع می گردد. 

انواع تایمر برق صنعتی

تایمر ها در صنعت نقش پر رنگی را ایفا می کنند. انواع تایمر برق صنعتی در تابلو های فرمان، اتوماسیون، راه اندازی خودکار، راه اندازی موتور سه فاز ستاره مثلث  و ... به طور گسترده مورد استفاده قرار میگیرند. انواع تایمر برق صنعتی بر اساس نوع کاربرد توسط برندهای مختلف صنعتی تولید می شوند که در این بخش قصد داریم بطور خلاصه کاربرد و نحوه عملکرد هر کدام را بیان کنیم.

1.  

2. تایمر چپگرد-راستگرد

3. تایمر چپگرد راستگرد در راه اندازی موتورها بصورت چپگرد-راستگرد مورد استفاده قرار میگیرد. و این امکان را به کاربر می دهد تا سه تایم برای حالت چرخش به چپ، چرخش به راست و زمان تاخیر بین چپگرد و راستگرد را تعیین کند. تایمر چپگرد-راستگرد دارای دو رله خروجی می باشد که با استفاده از آن ها حرکت چپ و راست موتور کنترل می شود.

1. تایمر ستاره مثلث

2. تایمر ستاره مثلث یکی از رایج ترین تایمر تابلو برق می باشد که در تابلو فرمان موتوری جهت تبدیل حالت ستاره به مثلث مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع اصلی ترین وظیفه تایمر ستاره مثلث، ایجاد تاخیر بین خاموش کردن کنتاکتور ستاره و روشن کردن کنتاکتور مثلث می باشد. همانطور که می دانید در مدارهای ستاره مثلث عدم وصل هم زمان کنتاکتور ستاره و مثلث از اهمیت بالایی برخوردار است چون این حالت باعث وقوع اتصال کوتاه سه فاز در کنتاکتورها خواهد شد. بنابراین جابجایی بین کنتاکتور های ستاره مثلث باید با نهایت سرعت و ایمنی انجام شود.

1.  

2. تایمر استارت مجدد

3. تایمر استارت مجدد در واقع دستگاهی جهت حفاظت و ایمنی در هنگام وصل مجدد برق می باشد. به عنوان مثال فرض کنید دستگاهی دارید که باید دائم در حال کارکردن باشد. این دستگاه با قطع برق خاموش شده و بعد از وصل برق نیاز به استارت مجدد دارد. در صورتی که بخواهیم دستگاه بصورت خودکار راه اندازی شود می توان از تایمر استارت مجدد استفاده کرد.
4.  

1. 

2.  

3.  

4. تایمر راه پله

5. تایمر راه پله یکی از رایج ترین محصولات است که برای کنترل خودکار روشنایی در هر مکانی که نیاز به روشنایی دائم ندارد، مناسب می باشد. به عنوان مثال در پارکینگ ها، راهرو ها، راه پله ها و ... از انواع تایمر راه پله استفاده می شود که با توجه به صرفه جویی در مصرف انرژی، افزایش طول عمر لامپ ها و مناسب بودن قیمت تایمر راه پله،  استفاده از آن بسیار مقرون بصرفه می باشد.

1.  

2.  

3. مولتی تایمر

4. مولتی تایمر در واقع ترکیبی از انواع تایمر می باشد که می توان از آن برای چندین کاربرد مختلف استفاده کرد. به عنوان مثال یکی از محبوب ترین محصولات شرکت شیوا امواج ، مولتی تایمر دیجیتال شیوا امواج است که قابلیت کاربری های متفاوت در چهار گروه را دارد: چپگرد و راستگرد، تاخیر در قطع و یا تاخیر در وصل، عملکرد فلاشر و عملکرد ترکیبی فلاشر. کیفیت و دقت بالا با وجود مناسب بودن قیمت تایمر شیوا امواج سبب جایگاه خوب انواع تایمر شیوا امواج در بازار فروش شده است.
    

انواع تایمر از نظر مکانیزم زمانسنجی

انواع تایمر تابلویی از نظر مکانیزم زمانسنجی را می توان به 5 دسته کلی تقسیم کرد:

1. تایمر هیدرولیکی

2. مکانیزم زمانسنجی تایمر هیدرولیکی بر اساس جابجایی روغن می باشد. به این صورت که با وصل جریان برق به تایمر، رله آن تغییر وضعیت می دهد و مقداری روغن جابجا می شود و تایمر بر اساس مدت زمان جابجایی روغن، عمل تنظیم زمان را انجام می دهد. 

1. تایمر الکترومکانیکی

2. مکانیزم داخلی تایمر الکترومکانیکی از یک موتور کوچک و یک دیسک زائده دار تشکیل شده است. برخورد زائده با میکروسوئیچ داخلی باعث قطع و وصل مدار می شود. بنابراین با تنظیم فاصله زائده روی دیسک تا میکرو سوییچ می توان عمل تنظیم زمان را انجام داد. 

1. تایمر پنوماتیکی

2. مکانیزم زمانسنجی تایمر پنوماتیکی بر اساس خاصیت ذخیره سازی و فشردگی هوا می باشد. تایمر پنوماتیکی (بادی) در واقع یک تایمر مکانیکی است، این محصول دارای یک کنتاکت بسته و یک کنتاکت باز است که از این تیغه ها در مدار فرمان استفاده می شود. تایمر پنوماتیکی روی کنتاکتور برای تغییر وضعیت حالت ستاره به مثلث استفاده می‌شود. و به محض وصل شدن کنتاکتور عمل می کند. این تایمر در دو نوع تاخیر در وصل (on delay) و تاخیر در قطع (off delay) وجود دارد

1. تایمر حرارتی

2. مکانیزم داخلی تایمر حرارتی شبیه به بی متال می باشد. بیمتال داخلی تایمر در اثر عبور جریان گرم شده و خم می شود. برخورد بی متال با میکروسوئیچ سبب قطع مدار می شود. تایمر حرارتی نسبت به بقیه از دقت کمتری برخوردار است اما هنوز هم برای مصارف خاص خود مورد استفاده قرار میگیرد.

1. تایمر الکترونیکی

2. تایمرهای الکترونیکی از مدارات و المان های الکترونیکی تشکیل شده اند و از دقت بسیار بالایی برخوردارند. به همین دلیل از تایمر های الکترونیکی برای اندازه گیری زمان های کمتر از ثانیه استفاده می شود.